 |
|
Kasyno w Legionowie - I miejsce, architektura zabytkowa Krzysztof Pietrzak |
Dlaczego ten budynek jest taki wyjątkowy? Został zbudowany w 1892 r. podczas pierwszego etapu budowy koszar przy ówczesnej stacji Kolei Nadwiślańskiej Jabłonna. Jest to jeden z najstarszych drewnianych budynków w Legionowie. Już wówczas wyróżniał się ciekawą architekturą nawiązującą do rosyjskiego budownictwa ludowego, która w ten sposób odróżniała ją od pozostałych budynków koszarowych. Budynek posiadał ciekawe nadokienniki, a także wole oczy czyli okienka na strychu oraz charakterystyczne ozdobne kominy. Ręcznie wykonane ozdobniki musiały być wiernie odtworzone. Ponieważ budynek przeszedł kilka pożarów, w przywracaniu dawnego kształtu pomocą okazały się być stare zdjęcia fragmenty budynku przechowywane w zbiorach muzeum.
Odbudowa i przeniesienie drewnianego budynku kasyna z terenów położonych przy ulicy Zegrzyńskiej na ulicę Piaskową to ogromny sukces. Wydawało się, że niszczejący przez lata budynek, który był kilkukrotnie podpalany całkowicie zniszczeje w cieniu wiaduktu. Inwestycję włączono do Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Legionowo na lata 2007-2025 i dofinansowano kwotą 2,1 mln zł. Projekt był współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013. Nadzór nad przedsięwzięciem sprawował konserwator zabytków. Każdy z elementów przed przeniesieniem był opisywany i znakowany.
Kasyno powstało w 1892 r. przy stacji Kolei Nadwiślańskiej Jabłonna. Wchodziło w skład kompleksu koszarowego 192 Wawerskiego Rezerwowego Pułku Piechoty. W czasie I WŚ w grudniu 1915r. zakwaterowano tu niemieckie dowództwo Oddziałów Zapasowych Piechoty – Infanterie Ersatz Truppe Warschau. Było to zgrupowanie liczące około 8 tys. żołnierzy niemieckich szkolonych w koszarach i wysyłanych stąd na front jako uzupełnienia dla wykrwawionych pułków. W okresie II RP budynek był wykorzystywany jako reprezentacyjne mieszkanie komendantów legionowskiego garnizonu. Pod koniec lat 20, mieszkał tu dowódca 2. Batalionu Balonowego ppłk. Aleksander Wilcz z żoną i córką Bogusławą (przebywa obecnie w legionowskim DPS).
Około 1930 r. w budynku założono kasyno wojskowe dla oficerów, początkowo dla 2. Batalionu Balonowego, a następnie dla całego garnizonu tzw. Garnizonowe Kasyno Oficerskie. Wówczas w budynku podejmowano wielu znaczących postaci z życia w II RP. - W Muzeum udało nam się udokumentować pobyt m.in. por. Franciszka Żwirki znakomitego pilota (1931r.), prof. Augusta Piccarda (1935r.) słynnego naukowca, który wynalazł batyskaf i pokonał na balonie wysokość 16 km – opowiada dyrektor Jacek Szczepański. W 1936r. przebywał tu płk Jana Jura Gorzechowski, wówczas komendant Straży Granicznej, a prywatnie mąż Zofii Nałkowskiej, bojownik PPS i organizator słynnej ucieczki 10 z Pawiaka. W kasynie świętowali legionowscy piloci balonowi m.in. kpt. Franciszek Hynek, por. Zbigniew Burzyński, por. Władysław Pomaski – zwycięzcy w prestiżowych zawodach o puchar Gordona Bennetta. Do tych tradycji odnosimy się głównie uzasadniając celowość odbudowy kasyna, jako ważnego świadka legionowskich tradycji – przekonuje dyrektor.
W minionych latach kasyno pełniło różne funkcje, od kulturalnych, lokalowych aż do tych bardziej prozaicznych. Po II WŚ w okresie PRL-u mieściły się tu sklepy WPH, które tłumnie odwiedzali mieszkańcy Osiedla Piaski. - Po raz pierwszy kwestię ratowania budynku podjęliśmy w 1999 r. – opowiada dyrektor Szczepański. - Planowaliśmy utworzenie tu Regionalnego Centrum Turystyki Fortecznej. Budynku nie udało się jednak pozyskać od Wojska Polskiego. W dobrym stanie budynek przetrwał do 2000r. Od 1999r. UM Legionowo poczyniło starania by przejąć kasyno. 25 listopada 1999 r. budynek został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A26. Dzięki temu zapisowi został uratowany. Przetrwał nawet falę pożarów, które bardzo nadwyrężyło konstrukcję, a po jego przeniesieniu na Osiedle Piaski powstanie w nim filia muzeum, w której będą prezentowane dzieje garnizonu ze szczególnym uwzględnieniem dziejów 1 WDZ.
Źródło: www.gazetapowiatowa.pl