Kościół Parafialny w Serocku

Ostatni książęta mazowieccy, Janusz III i Stanisław, do których Serock należał, ufundowali w Serocku murowany kościół, usytuowany na skarpie, skąd rozciąga się widok na połączenie dwu rzek - Bugu i Narwi. Świątynia pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie (dawniej św. Wojciecha) jest najstarszym zabytkiem w powiecie legionowskim. Po przekroczeniu progu kościoła (którego posadzka znajduje się poniżej poziomu otoczenia) oczom ukazuje się oryginalne barokowe wyposażenie. We wnętrzu kościoła zachwyca nawa sklepiona kolebkowo z gwiaździstą siatką żeber, które równoległymi wiązkami spływają na półfilary.

Wnętrze kościoła w Serocku Michał Sobiech

W prezbiterium uwagę zwracają 2 oryginalne ostrołukowe portale, pochodzące z poczatkowego okresu budowy światyni. Znajduje sie tu również późnobarokowy ołtarz z 1775 r. z figurami św. Stanisawa i św. Wojciecha Bogaty wywstrój światyni zachowuj jednorodny charakter, tworzony przez 2 rokokowe ołtarze boczne. Spośród licznych tablic epitafijnych warto wspomnieć o tablicy upamiętniającej działalność zmarłego w 1849 r. ks. Seweryna Piekarskiego, proboszcza serockiego, kanonika warszawskiego.
Obok światyni ok. 1902 r. stanęła murowana plebania.

Źródło: serock.pl

Pałac Radziwiłłów w Jadwisinie

Cennym zabytkiem Jadwisina jest pałac Jadwigi i Macieja Radziwiłłów, którego budowa została ukończona w 1898 r. Właściciele przenieśli się do Jadwisina po wykopieniu ich zegrzyńskich dóbr przez Rosjan pod twierdzę. Pałac malowniczo położony na wysokiej skarpie zaprojektował Francois Auref w stylu renesansu francuskiego. Zwiedzając założenie rodzi się jednak pytanie, czy dość osobliwe formy architektoniczne rzeczywiście komponowały się z miejscowym krajobrazem. [...] Pałac licowany czerwono-brunatnymi płytkami ceramicznymi kontrastuje z bujną zielenią parkową. Uwagę zwraca asymetryczny układ brył z wieżą w elewacji frontowej. Nad wejściem głównym widnieje monogram pierwszych właścicieli, natomiast od strony rzeki w ryzalicie umieszczono przedstawienia ich herbów rodowych "Ślepowron" Krasińskich i "Trąby" Radziwiłłów. W pobliżu pałacu zostały wzniesione stylowe oficyny z wozownią i stajnie. Około 1900 r. urządzono tu park krajobrazowy. Po prawie 100 latacha utworzono z niego i przyległego kompleksu lesnego rezerwat "Jadwisin" (93ha), którego celem jest ochrona pozostałości dawnej puszczy serockiej. Po II wojnie światowej majątek w Jadwisinie został rozparcelowany, natomiast pałac przekazano ministerstwu oświatu, a następnie w 1960 r. utworzono tu ośrodek wypoczynkowy Urzędu Rady Ministrów. Obecnie trwają procedury odzyskania majątku przez rodzinę Radziwiłłów i teren (pałac i rezerwat) jest niedostępny dla turystów.

Źródło: J. Szczepański "Powiat Legionowski. Przewodnik Subiektywny"

Kasyno oficerskie w Zegrzu

Kasyno oficerskie w Zegrzu to jeden z niewielu budynków dawnej twierdzy, który do niedawna zachował swoją pierwotną funkcję (obecnie zamknięte). Został wybudowany w ok. 1903 r. w stylu neoklasycyzmu petersburskiego. Jako „Oficerskoje Sobranie” przeznaczony był dla oficerów piechoty i artylerii fortecznej. W Okresie międzywojennym korzystali z niego oficerowie Centrum Wyszkolenia Łączności, a po wojnie kadra i podchorążowie Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Łączności. Kasyno otoczone jest parkiem krajobrazowym. Obok niego zwraca uwagę niewielki skwer z głazami upamiętniającymi poszczególne roczniki kończące WSOWŁ.

Źródło: J. Szczepański "Powiat Legionowski. Przewodnik Subiektywny"

Pozostałości po XIX wiecznej cegielni w Wierzbicy

W 1848 r. majątek w Wierzbicy został kupiony za 180 tys. złotych polskich przez Edmunda Oktawiana Skarżyńskiego (1813-1893), możnego właściciela majątku w Popowie. Rozbudował wówczas znacznie cegielnię, która zaopatywała nie tylko okolicę, ale także Warszawę. Dzieło ojca usiłował kontynuować syn Stanisław Skarżyński (1847-1921), absolweny Szkołu Głównej Warszawskiej, który edukację uzupełniał w Paryżu i Heidelburgu. Jednakże kłopoty finansowe wynikające ze stylu życia jego żony Marii z Orsettich herbu Złotokłos, przeszacowanie inwestycyjne budowy kościoła w Popowie spowodowały upadek i licytację majątku.

Na przełomie XIX i XX w. kupił go wraz z cegielną Karol Dłużewski. Jeszcze przez I wojną światową przekazał on nieodpłatnie cegły na remont kościoła w Serocku. W okresie międzywojennym cegły z Wierzbicy były jednym z głównych budulców powstającego Legionowa. Materiał budowlany zamiawiało tu także Minterstwo Robót Publicznych i Ministerstwo Spraw Wojskowych. Po zakończeniu II wojny światowej dobra Dłużewskich zostały rozparcelowane. Pozostałości cegielni z końca XIX stulecia to jeden z ostatnich śladów działalności rodu Skarżyńskich w Wierzbicy.

Źródło: J. Szczepański "Powiat Legionowski. Przewodnik subiektywny"

Schody z pozostałości dworku Szaniawskich w Zegrzynku

W uroczo położonym miejscu, tuż nad Jeziorem Zegrzyńskim, w kompleksie leśnym znajdują się ruiny dworku i zabudowań gospodarczych rodziny Szaniawskich. Dworek wzniesiony w roku 1838. Tuż obok znajdują się pozostałości po dawnym młynie parowym, który w połowie XIX w. był  jednym z największych i najnowocześniejszych nie tylko w Królestwie Polskim, ale i w Europie. W latach 80-tych XIX w. posadę dyrektora młyna objął Adam Zygmunt Szaniawski, który wraz z żoną Wandą zamieszkał w drewnianym dworku w pobliżu młyna. W lutym 1886 r. urodził się we dworze Jerzy Szaniawski (późniejszy dramaturg, felietonista i pisarz). Na początku 20-stulecia młyn spłonął. Szaniawscy znaleźli się w trudnej sytuacji - wyjściem  okazało się być założenie w Zegrzynku letniska

Położenie dawnego młyna i dworku jak najbardziej przemawiały za tym. Zresztą już wcześniej, przed pożarem, Szaniawskich odwiedzali w Zegrzynku przedstawiciele świata kultury, wśród nich Maria Konopnicka, Deotyma, Konrad Prószyński, Eliza Orzeszkowa i Ignacy Kraszewski. Letnisko rozwijało się, dworek z czasem został  przebudowany i dostosowany do nowych funkcji. Szaniawski umiera w 1970 r., siedem lat później, dworek zamieszkiwany przez wdowę po nim płonie doszczętnie w niejasnych okolicznościach. Otaczający ruiny las, porastający malowniczo ukształtowaną krawędź erozyjną i wąwóz uznane zostały w 1977 r. za rezerwat przyrody zwany "Wąwozem Szaniawskiego".

Źródło: serock.pl

Pałac Krasińskich

Historia Pałacu Zegrzyńskiego sięga 1847 roku. Wówczas to nowi właściciele Zegrza, ród magnacki Krasińskich, założyli folwark oraz wybudowali pałacyk w otoczeniu pięknego parku. W roku 1862 Jadwiga Krasińska wyszła za mąż za Macieja Radziwiłła wnosząc w posagu posiadłości zegrzyńskie wraz z pałacem do magnackiego rodu Radziwiłłów. Małżonkowie nie cieszyli się jednak długo posiadłością, gdyż strategiczne położenie Zegrza, spowodowało, że władze carskie postanowiły w Zegrzu wybudować Twierdzę. Po decyzji cara Aleksandra III z dnia 9 czerwca 1889 r. o budowie Twierdzy w Zegrzu Rosjanie wykupili części dóbr Zegrze, tj. wsie Zegrze i Zagroby (obecnie Zegrze Południowe) wraz z sąsiadującymi polami.

Pałac Krasińskich Andrzej Nowak

Wykup terenu Zegrza i Zagrobów od Jadwigi Krasińskiej miał charakter przymusowy, tym niemniej pozycja i funkcje pełnione przez jej męża Macieja Radziwiłła z pewnością ułatwiły transakcję i sprawiły, że zbycie ziemi nastąpiło na dogodnych warunkach finansowych za kwotę 300 000 rubli. Maciej Radziwiłł pełnił bowiem od 1884 r. funkcję szambelana dworu carskiego a następnie wielkiego łowczego cara. Po zbyciu Zegrza, w 1902 r. za uzyskane pieniądze Radziwiłłowie wybudowali nowy pałacyk w pobliskim Jadwisinie.

W 1897 zakończono zasadnicze prace przy budowie Twierdzy. Kulminacyjnym momentem w historii budowy była wizyta cara Mikołaja II w dniu 21 sierpnia 1897 r. Monarcha, goszczący w Królestwie Polskim przybył do Zegrza pociągiem. Carowi towarzyszył minister wojny Piotr Wannowski. Wiele wskazuje na to, iż monarcha odwiedził pałac zegrzyński, który wówczas zaadoptowano na letnią rezydencję dowódcy Warszawskiego Rejonu Umocnionego oraz dowódców Twierdzy. Mieszkali w nim kolejno generałowie: Dmitrij Woroniec, Epifan Husakow, Aleksander Lebiediew, oraz Aleksander Pietrow. Stąd też w tamtych czasach Pałacyk Radziwiłłów nazywano również „Pałacem Generałów”.

Po odzyskaniu niepodległości, 28 listopada 1918 r. na dowódcę twierdzy został wyznaczony płk artylerii Olgierd Pożerski, który korzystał z pałacyku Radziwiłłów aż do chwili likwidacji twierdz na terenie Polski w 1921 roku.

W okresie II Rzeczypospolitej obiekty w Zegrzu były miejscem stacjonowania jednostek łączności oraz ośrodków kształcenia kadr i łączności. W 1919 roku utworzono w Zegrzu Obóz Wyszkolenia Oficerów Wojsk Łączności, przemianowując go później na centrum Wyszkolenia Łączności. Wówczas to w pałacyku zamieszkiwali komendanci ośrodków kształcenia. Teren parku wokół pałacu został starannie urządzony i zagospodarowany przez adeptów łączności. Wykonano tam aleje spacerowe, place zabaw i rekreacji oraz nasadzono wiele drzew, krzewów i kwiatów.

Po II wojnie światowej w Zegrzu nadal szkolono kadry łączności. Najpierw w Oficerskiej Szkole Łączności, następnie w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Łączności a obecnie w Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki. W 1959 roku Pałac Zegrzyński przekazany został w dzierżawę, wraz z terenem otaczającego go parku, Polskiej Agencji Prasowej, która urządziła tu Centrum Nadawczo-Odbiorcze, zbierające informacje prasowe z całego świata. Następnie Centrum Szkoleniowo-Wypoczynkowe dla pracowników PAP.

Źródło: palac-zegrzynski.pl

Kościół w Woli Kiełpińskiej

Kościół Wola Kiełpińska Jacek Biegajski

Położony pośród starodrzewia, neobarokowy kościół pw św. Antoniego Padewskiego wybudowany został z fundacji Jadwigi i Macieja Radziwiłłów w latach 1895 - 1899. Kameralna, jednonawowa świątynia wg projektu Konstantego Wojciechowskiego, nosząca cechy architektury renesansowej i klasycystycznej mogła pomieścić ok. 400 wiernych. To jedyny przykład XIX-wiecznej architektury sakralnej w powiecie legionowskim. We wnętrzu kościoła na uwagę zasługują epitafia rodu Krasińskich przeniesione z kościoła w Zegrzu, a wśród nich dwa rokokowe z XVIII, ufundowane przez hr. Kazimierza Krasińskiego. W świątyni znajduje się również miejsce pochówku księcia Macieja Radziwiłła, o czym przypomina epitafium z różowego marmuru ozdobione herbem rodowym Radziwiłłów. Ołtarz główny przedstawia Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny, pędzla Ferenca Szoldatisa. Za najstarszy obraz w Woli Kiełpińskiej uznaje się wizerunek św. Judy Tadeusza, znajdujący się w ołtarzu bocznym.

Źródło: serock.pl

Fort w Dębem

Fort w Dębem zbudowany został około 1905 roku. Miał on formę trapezu, od czoła odgrodzony był głęboką fosą, z boków – potężnymi kaponierami z uskokami, a w szyi znajdowały się niespotykane w innych tego typu budolwach – tradytory. Obok umocnienia zbudowane były drewniane budynki mieszkalne dla wojska. Fort w Dębem był uzupełnieniem carskiej linii obronnej Zegrze – Modlin. Podczas I wojny światowej fort był kilkakrotnie ostrzeliwany przez najcięższe moździerze niemieckie. W czerwcu 1941 roku przed uderzeniem Niemiec na ZSRR szkolili się w nim żołnierze węgierscy. Fort ocalał w dość dobrym stanie. Ruiny baszty w Dębem, to jedyna pozostałość dawnych zabudowań folwarku będącego częścią majątku rodziny Poniatowskich. Z dawnego układu parkowego przetrwał tylko gazon z podjazdem, aleja dębowa oraz resztki szpaleru lipowego. Na miejscu dworu pobudowano pawilony, w których teraz mieści się jeden z ośrodków szkoleniowych.

Źródło: miasto.serock.pl

Cmentarz Żydowski

Cmentarz żydowski w Serocku znajduje się przy ul. Pułtuskiej. Podczas II wojny światowej na rozkaz nazistów nekropolia została zniszczona - nagrobki wyrwano z ziemi i użyto do prac budowlanych, między innymi do układania schodów nad Narwią. Po wyzwoleniu jeszcze przez wiele lat macewy znajdowały się na wzgórzu Barbarka. Teren cmentarza został zajęty pod budowę ośrodka wczasowego "Narew", początkowo wykorzystywanego przez rzemieślników, następnie przez PZPR i w końcu odkupionego przez Bank PKO. Zapewne podczas budowy ośrodka usunięto pozostałości nagrobków. Dziś w tym miejscu znajdują się huśtawki i altanki grillowe.

Jeszcze w latach osiemdziesiątych działacze Społecznego Komitetu Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce podnosili kwestię upamiętnienia miejsca pochówku serockich Żydów. W 1985 roku w liście do naczelnika miasta i gminy Serock pisali: "Jesteśmy ogromnie zaniepokojeni profanacją kamieni nagrobnych. Płyty te służą za schody i tarasy na górze Barbórka. Są spychane ze stromej skarpy i spadają nieomal na stojący niżej budynek. Wokół widać już wiele połamanych szczątków nagrobków".

Organizacje żydowskie oraz władze miejskie rozważały różne warianty zabezpieczenia ocalałych nagrobków, między innymi wykorzystanie macew do wzniesienia pomnika w miejscu dawnej synagogi serockiej czy przeniesienie płyt nagrobnych na cmentarz żydowski w Warszawie. Ostatecznie w latach dziewięćdziesiątych kilkadziesiąt stel złożono na niewielkim zboczu w ustronnej części parku przy ośrodku "Narew", około stu metrów na północ od dawnego cmentarza. To proste lapidarium składa się z około trzydziestu fragmentów płyt nagrobnych. Serockie macewy wykonane były w większości z niezbyt trwałego piaskowca, stąd też inskrypcje i płaskorzeźby w zwieńczeniach uległy częściowemu zatarciu. Mimo to na nagrobkach można odnaleźć wyryte świece, ręce złożone w geście błogosławieństwa, święte księgi czy lwy.

Źródło: www.kirkuty.xip.pl

Plaża i molo w Serocku

Plaża w Serocku w sezonie wiosenno - letnim tętni życiem sportowo - rekreacyjnym. W wakacje odbywają się tu zawody w piłkę siatkową, piłkę koszykową, organizowane są spływy kajakowe, konkursy na budowle z piasku dla najmłodszych. Mają tu miejsce także sporty motorowodne.
Sezon letni inaugurują Wianki - przedsięwzięcie kulturalne, kultywujące tradycję puszczania wianków na wodę przez młode dziewczęta. Podczas wakacji organizowane są zabawy taneczne.
Nad bezpieczeństwem na kąpielisku czuwają ratownicy, którzy pełnią dyżur w godzinach 10.00-18.00 w sezonie, w którym kąpielisko dopuszczone jest do kąpieli. Na terenie plaży w Serocku znajduje się plac zabaw dla dzieci, pola do gier plażowych i sportowych. Jest tu także budynek sanitarny z przebieralniami i toaletami oraz parking. Atrakcją kąpieliska w Serocku jest molo z pływającym pomostem, przy którym cumują łódki.
W weekendy z Warszawy z przystani przy Zamku Królewskim dopływa tu tramwaj wodny, który żegluje po wodach Zalewu Zegrzyńskiego.
W pobliżu plaży można wypożyczyć kajaki i rowery wodne. Rekreację można przedłużyć o bulwar nadrzeczny, przez który prowadzi ścieżka pieszo - rowerowa.

Klasycystyczna kaplica z 1834 r.

Niewątpliwie najciekawszym zabytkiem Wieliszewa jest kaplica cmentarna wzniesiona w stylu klasycystycznym. Na jej fasadzie zachował się napis "Żona Mężowi" i data 1834 r. oznaczająca rok budowy. Kaplica zbudowana została dla właściciela miejscowego majątku, hr. Tomasza Kamieńskiego herbu Ślepowron (1788-1832) przez jego żonę Martę Kamieńską z domu Gautier. Małżeństwo Kamieńskich dierżawiło klucz wieliszewski od 1816 r. Był to duży majątek, co uświadamia wykaz miejscowości należących do niego. [...] W połowie października 1829 r. Maria i Tomasz Kamieńscy wykupli klucz wieliszewski na własność od Marii Teresy Tyszkiewiczowej, siostry księcia Józefa Poniatowskiego. Jednakże na początku marca 1832 r. hr. Tomasz Kamieński zmarł, co zostało potwierdzone w księgach parafii Wieliszew przez ks. proboszcza Piotra Chotkowskiego. Z czasem kaplica stała się grobowcem rodzinnym Kamieńskich. W 1849 r. pochowano tu Kornelię Kamieńską z Pągowskich, 21-letnią żonę Tomasza Antoniego Feliksa Kamieńskiego, syna Tomasza. Będąc spadkobiercą majątku okazał się nienajlepszym gospodarzem.

Źródło: J. Szczepański "Powiat Legionowski. Przewodnik Subiektywny"

Łęgi Wieliszewskie

Rezerwat leśno - łąkowy położony jest na obszarze pradoliny Narwi, zaraz za dawnym majątkiem wieliszewskim, zwany też "Storczykowym Gajem". Występuje tam kilka rodzajów storczyków oraz tworzących się samoistnie zbiorowisk leśnych na terenie dawnych łąk i bagnisk. Istnieje tam jezioro Wieliszewskie- odcięte starorzecze Narwi, gdzie przy odrobinie szczęścia można tam zobaczyć kaczki głowianki, cyranki, perkoza oraz czaplę siwą.

Urok mazowsza – Łęgi Wieliszewskie Ryszard Smulik

Kościół Parafialny w Wieliszewie

Miejscowość Wieliszew jest wzmiankowana w 1254 r. jako własność klasztoru w Czerwińsku (tak było aż do końca XVIII w.) choć na Górze Sztachera odkryto ślady obozowiska łowców z V w. przed Chr. W I poł. XIX w. należała do Tomasza Kamieńskiego ijego żony Marii Gautier.
Parafię erygował biskup płocki, Ścibor z Radzymina, dnia 20 lipca 1387 r. z dóbr Zakonu Kanoników Regularnych z Czerwińska. W akcie fundacyjnym, w którym widnieją nazwy wsi: Wieliszew, Skrzyszew, Koluszyn, Łaziska, Turczyn i Nieporęt, nakazał wzniesienie w Wieliszewie kościoła w dobrach klasztoru Kanoników Regularnych z Czerwińska nad Wisłą. Tekst dokumentu zachował się w kopiariuszu czerwińskim pochodzącym z początku XVI w.
Jedna z miejscowych legend głosi, iż przed wieloma wiekami, w miejscu dzisiejszego kościoła parafialnego, dobiła do brzegu tratwa z transportem ściętego drzewa. Flisacy, wdzięczni za pokonanie niezwykle niebezpiecznego odcinka rzeki, pełnego wirów, które wielokrotnie rozrywały powiązane w tratwy pnie drzew, ofiarowali cały jego transport na budowę kościoła.
Pierwszy kościół wznieśli opaci czerwińscy. Kolejny, pw. Przemienienia Pańskiego, Sw. Ap. Andrzeja i Mateusza, zbudował w 1728 r. Ks. Mateusz Pożewski, konsekrował go biskup kamieniecki i opat czerwiński Stanisław-Józef Hozjusz dnia 28 sierpnia 1729 r. Kościół wraz z innymi zabudowaniami regionu uległ całkowitemu zniszczeniu w okresie lI wojny światowej (z dawnych czasów ostała się jedynie kaplica-grobowiec na cmentarzu). Drewniany kościółek spłonął (wraz z całym wyposażeniem i archiwum dokumentującym prawie 600-letnią historię parafii) w czasie działań wojennych w roku 1944. Starania o budowę kościoła według projektu arch. W. Konowicza podjął Ks. Walenty Wolski, założył fundamenty w 1950, po czym nastąpiła dłuższa przerwa. Budowę podjął i w latach 1950 - 1962 doprowadził do końca Ks. Feliks Nowak. Konsekracji nowego kościoła dokonał Kard. Stefan Wyszyński dnia 12 sierpnia 1962 r. Nowy, murowany, kościół kształtem bryły i stylistyką nawiązujący do budowli neoromańskich. Jedynymi zabytkowymi elementami są dwa nieczynne już spiżowe dzwony. Legenda głosi, że dzwony zdjęte z kościelnej wieży podczas I wojny światowej w celu przetopienia na "armaty" odnalazły się po wojnie w Austrii i powróciły do Wieliszewa. W roku 1987 obchodom jubileuszu 600-lecia parafii przewodniczył Kard. Józef Glemp, Prymas Polski.

Wyposażenie świątyni: trzynawowa, w stylu eklektycznym (elementy gotyku i romańskie), kryta blachą ocynkowaną malowaną na czerwono. W prezbiterium wisi obraz Przemienienia Pańskiego z roku 1967 (górną część dzieła Rafaela, kopiował Jan Molga). Na ścianach absydy Jan Molga namalował postacie świętych polskich. Po jednej stronie tabernakulum stoi krucyfiks z pasyjką dłuta nieznanego rzeźbiarza zakopiańskiego z 1996, a po drugiej figura MB Fatimskiej. Prezbiterium przebudowano w 2001 r. i wyłożono marmurem. Na jubileusz 40-lecia konsekracji kościoła w 2002 r. wstawiono marmurowy ołtarz i ambonkę. Są również ołtarze w nawach bocznych: Niepokalanej (po prawej) i Sw. Michała Arch. (po lewej); w kaplicy obok prezbiterium nad ołtarzem wisi obraz MB Częstochowskiej. Są gipsowe płaskorzeźby stacji Drogi Krzyżowej i dwa konfesjonały dębowe. Na wieży wisi jeden nieużywany dzwon (w 1998 zainstalowano „dzwony” elektroniczne).

Źródło: parafia.wieliszew.eu

Grupa forteczna w Janówku

Fort D-9 betonowy Grzegorz Biernat

W zachodniej części gminy Wieliszew zachowały się interesujące pozostałości 3 rosyjskich fortów sprzed I wojny światowej, które należały do zewnętrznego pierścienia obrony Twierdzy Nowogieorgijewsk (Modlin). Umocnienia tworzyły słynną Grupę Forteczną Janówek, szeroko opisywaną w fachowej literaturze jako przykład nowoczesnych rozwiązań w fortyfikacji carskiej. Grupa składała się ze starszego ceglano-ziemnego Fortu IV z 1887 r. oraz 2 nowszych umocnień betonowych fortu nr XVII i punktu oporu nr 9. Umocnienia te do dziś imponują wysokimi betonowymi ścianami, które służą amatorom wspinaczki skałkowej. Odbywają się tu także mistrzostwa Polski we wspinaczce krótkodystansowej.
Budowę grupy Rosjanie rozpoczęli w 1912 r. i kontynuowali do okresu bezpośrednich walk o twierdzę w sierpniu 1915 r. W założeniach jej projektanta gen. prof. Nestora Bujnickiego centralnym umocnieniem grupy był Fort XVII zaprojektowany na planie trójkąta. Do dziś uwagę zwracają w nim podziemne korytarze komunikacyjne i półkoliście sklepione kazamaty ze śladami siatki przeciwodpryskowej na stropie. Do rozbudowy grupy Rosjanie zatrudniali mieszkańców pobliskich wsi wraz z zaprzęgami konnymi. Było to dla nich duże obciążenie, szczególnie dotkliwe w okresie prac rolnych. Należy jednak zaznaczyć, że za roboty na rzecz wojska otrzymywali wynagrodzenie na miejscu. Składali także na piśmie przysięgę o zachowaniu tajemnicy. O skali zatrudnienia świadczą dane z początku sierpnia 1914 r., kiedy przy modernizacji Fortu IV zatrudniono ponad tysiąc robotników i 200 podwód. Zajmowali się oni przewozem materiałów budowlanych, kopaniem rowów fortecznych, zakładaniem przeszkód drutowych, wycinką lasów na dalekim przedpolu fortów. Duża liczba robotników zachęciła w listopadzie 1914 r, handlowca z Henrykowa, Stanisława Konarzewskiego do wystąpienia z prośbą o prawo sprzedaży... gazet na Fortach IV i XVIII. Podanie wobec konieczności zachowania tajemnicy komendant twierdzy Modlin gen. Mikołaj Bobyr rozpatrzył odmownie.
Pomimo że budowa nie została ukończona, to wobec spodziewanego ataku niemieckiego grupa i jej okolice wiosną 1915 r. zostały uzbrojone i obsadzone przez liczną załogę rosyjską. I tak w Forcie IV zakwaterowane 18. kompanię Nowogieorgijewskiej Artylerii Fortecznej, natomiast w Forcie XVII 20. kompanię tejże artylerii. W Górze zakwaterowano 600. Tobolską Drużynę Opołczenia (pospolitego ruszenia), liczącą ok. tysiąca ratników. W pobliskim browarze zatrzymała się 17. kompania artylerii fortecznej z sekcją fortecznego oddziału telefonicznego. Natomiast w folwarku znajdowały się stada bydła rzeźnego i mlecznego, które tworzyły rezerwę żywnościową twierdzy. W połowie sierpnia 1915 r. twierdza Modlin została otoczona przez wojska niemieckie. Pozycje przed fortem w Janówku zajęli żołnierze ze 169. Brygady Landwery, którzy stopniowo posuwali się w kierunku umocnienia. Tuż przed kapitulacją Modlina zalegali jeszcze na przedpolu fortów, natomiast obrońcy na wieść o poddaniu się twierdzy wysadzili umocnienia w powietrze,
W 1915 r. fort XVII stał się motywem pocztówki niemieckiej wydanej przez znaną oficynę „Allgemeines Wissen” (Wiedza Powszechna) z Berlina. Jest to jednocześnie jedna z najstarszych znanych pocztówek z terenu gminy Wieliszew. Niemiecki fotograf ukazal na niej zburzone koszary Fortu XVII w Janówku. Potężne zniszczenia, widoczne na pocztówce, nie były jednak wynikiem ostrzału niemieckiego czy ciężkich walk. Fort, jak już wspomniano, wysadzili w powietrze wycofujący się Rosjanie. Po porównaniu gruzowiska na pocztówce z obecnie zachowanym, łatwo można dostrzec, że część rumowiska (stropy koszar szyjowych) gdzieś zniknęła. W późniejszych latach została ponownie rozbita i posłużyła jako budulec lokalnych dróg.

Ruiny pałacu Poniatowskich we wsi Góra

Na malowniczo położonej skarpie Jeziora Górskiego znajdują się ruiny letniej rezydencji Poniatowskich. Ten zbudowany w 1780 r. pałac gościł w swych murach wielu znakomitych gości - przebywali tu Ignacy Krasicki, Stanisław Trembecki i Józef Wybicki. W ośmiobocznej, wysokiej na dwie kondygnacje sali balowej młody książę Stanisław Poniatowski organizował spotkania stanowiące konkurencję dla obiadów czwartkowych swojego wuja - króla Stasia. Parterowa budowla z mieszkalnym piętrem szczególnie pięknie prezentowała się od strony Narwi. Widok ten utrwalił w 1801 r. na rycinie Zygmunt Vogel.

Rezydencja otoczona była kilkuhektarowym parkiem, do pałacu prowadziła wysadzana lipami aleja i reprezentacyjny podjazd w kształcie podkowy. Kolejny właściciel majątku w Górze – szambelan królewski, prezes Senatu Księstwa Warszawskiego Ludwik Szymon Gutakowski stworzył w Górze wzorcowe gospodarstwo rolne. Według niektórych znawców historii Mazowsza gościem Gutakowskich był Wielki Książę Konstanty wraz z żoną. Około 1888 r. pałac przebudowano, zmieniając układ wnętrz i obniżając dach. Pałac był dwukrotnie zniszczony. Sąsiedztwo fortów w Janówku naraziło go na ostrzał artyleryjski w 1915 r. W okresie międzywojennym w odbudowanym i odrestaurowanym budynku pałacu działała Szkoła Rolnicza Żeńska. Niestety podczas II wojny światowej pałac spłonął i nie został odbudowany. Pokaźnych rozmiarów budowla nie oparła się upływowi czasu i systematycznej dewastacji w czasach powojennych. Wybierzmy się do Góry, aby zobaczyć choćby jej ruiny, zanim i te całkowicie znikną.
Obiekty w Górze są własnością Polskiej Akademii Nauk.

Źródło: wieliszew.pl

Kamienny obelisk upamiętniający hitlerowską zbrodnię w Nowopolu

Nowopol w czasie okupacji był świadkiem tragicznych egzekucji mieszkańców, które upamiętnia krzyż i kamienny obelisk. W połowie sierpnia 1944 r. hitlerowcy zamordowali tu 16 osób z Nowopola, Wieliszewa, Michałowa-Reginowa, Łajsk i Zegrza. Obelisk został odsłonięty w 1996 r. z inicjatywy rodzin zamordowanych i ich znajomych: Wojciecha Derejskiego, Stanisława Mikulskiego, Eugeniusza Piotrowskiego, przy finansowym i organizacyjnym wsparciu sołectwa Michałów-Reginów. W miejsce to najłatwiej dotrzeć, kierując się tablicami informacyjnymi (miejsce pamięci narodowej), prowadzącymi turystę od drogi nr 61 gruntową drogą w kierunku wschodnim ok. 1 km.

Źródło: J. Szczepański "Powiat Legionowski. Przewodnik subiektywny"

adres: 05-124 Skrzeszew 126, gmina Wieliszew
tel: 22 784 47 07, 0607 588 258
e-mail: Этот адрес электронной почты защищен от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра.
Этот адрес электронной почты защищен от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра.
www.stajniaklucz.pl
właściciel: Grażyna Kojro
 

Stajnia Klucz Grażyna Kojro

Gospodarstwo położone jest na terenie Mazowieckiego Obszaru Krajobrazu Chronionego.

Działalność gospodarstwa związana jest z końmi.
W gospodarstwie działa prężnie Ośrodek Stajnia Klucz.

5 pokoi gościnnych urządzonych domowo i przystosowanych dla osób niepełnosprawnych. Całodzienne wyżywienie, możliwość ustalenia indywidualnej diety.







 

Stajnia Klucz Grażyna Kojro

Stajnia Klucz Grażyna Kojro

Zabłocie 29, 05-140 Serock
tel. (0-22) 782-72-07; 0501-772-811
e-mail: Этот адрес электронной почты защищен от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра.
www.agrotyskie.pl

Marynino 49, 05-140 Serock
tel. (0-22) 793-12-40

Gospodarstwo hodowlano - agroturystyczne

Dodatkowe informacje:
Gospodarstwo położone jest na terenach leśnych w pobliżu rozlewiska wodnego, 4km od Zalewu Zegrzyńskiego. Polecamy jazdy konne 40 zł/godz. Organizujemy pikniki i ogniska. W przygotowaniu pole namiotowe i modernizacja pomieszczeń do wynajęcia.

W zachodniej części gminy Wieliszew zachowały się interesujące pozostałości 3 rosyjskich fortów sprzed I wojny światowej, które należały do zewnętrznego pierścienia obrony Twierdzy Nowogieorgijewsk (Modlin). Umocnienia tworzyły słynną Grupę Forteczną Janówek, szeroko opisywaną w fachowej literaturze jako przykład nowoczesnych rozwiązań w fortyfikacji carskiej. Grupa składała się ze starszego ceglano-ziemnego Fortu IV z 1887 r. oraz 2 nowszych umocnień betonowych fortu nr XVII i punktu oporu nr 9. Umocnienia te do dziś imponują wysokimi betonowymi ścianami, które służą amatorom wspinaczki skałkowej. Odbywają się tu także mistrzostwa Polski we wspinaczce krótkodystansowej.
Budowę grupy Rosjanie rozpoczęli w 1912 r. i kontynuowali do okresu bezpośrednich walk o twierdzę w sierpniu 1915 r. W założeniach jej projektanta gen. prof. Nestora Bujnickiego centralnym umocnieniem grupy był Fort XVII zaprojektowany na planie trójkąta. Do dziś uwagę zwracają w nim podziemne korytarze komunikacyjne i półkoliście sklepione kazamaty ze śladami siatki przeciwodpryskowej na stropie. Do rozbudowy grupy Rosjanie zatrudniali mieszkańców pobliskich wsi wraz z zaprzęgami konnymi. Było to dla nich duże obciążenie, szczególnie dotkliwe w okresie prac rolnych. Należy jednak zaznaczyć, że za roboty na rzecz wojska otrzymywali wynagrodzenie na miejscu. Składali także na piśmie przysięgę o zachowaniu tajemnicy. O skali zatrudnienia świadczą dane z początku sierpnia 1914 r., kiedy przy modernizacji Fortu IV zatrudniono ponad tysiąc robotników i 200 podwód. Zajmowali się oni przewozem materiałów budowlanych, kopaniem rowów fortecznych, zakładaniem przeszkód drutowych, wycinką lasów na dalekim przedpolu fortów. Duża liczba robotników zachęciła w listopadzie 1914 r, handlowca z Henrykowa, Stanisława Konarzewskiego do wystąpienia z prośbą o prawo sprzedaży... gazet na Fortach IV i XVIII. Podanie wobec konieczności zachowania tajemnicy komendant twierdzy Modlin gen. Mikołaj Bobyr rozpatrzył odmownie.
Pomimo że budowa nie została ukończona, to wobec spodziewanego ataku niemieckiego grupa i jej okolice wiosną 1915 r. zostały uzbrojone i obsadzone przez liczną załogę rosyjską. I tak w Forcie IV zakwaterowane 18. kompanię Nowogieorgijewskiej Artylerii Fortecznej, natomiast w Forcie XVII 20. kompanię tejże artylerii. W Górze zakwaterowano 600. Tobolską Drużynę Opołczenia (pospolitego ruszenia), liczącą ok. tysiąca ratników. W pobliskim browarze zatrzymała się 17. kompania artylerii fortecznej z sekcją fortecznego oddziału telefonicznego. Natomiast w folwarku znajdowały się stada bydła rzeźnego i mlecznego, które tworzyły rezerwę żywnościową twierdzy. W połowie sierpnia 1915 r. twierdza Modlin została otoczona przez wojska niemieckie. Pozycje przed fortem w Janówku zajęli żołnierze ze 169. Brygady Landwery, którzy stopniowo posuwali się w kierunku umocnienia. Tuż przed kapitulacją Modlina zalegali jeszcze na przedpolu fortów, natomiast obrońcy na wieść o poddaniu się twierdzy wysadzili umocnienia w powietrze,
W 1915 r. fort XVII stał się motywem pocztówki niemieckiej wydanej przez znaną oficynę „Allgemeines Wissen” (Wiedza Powszechna) z Berlina. Jest to jednocześnie jedna z najstarszych znanych pocztówek z terenu gminy Wieliszew. Niemiecki fotograf ukazal na niej zburzone koszary Fortu XVII w Janówku. Potężne zniszczenia, widoczne na pocztówce, nie były jednak wynikiem ostrzału niemieckiego czy ciężkich walk. Fort, jak już wspomniano, wysadzili w powietrze wycofujący się Rosjanie. Po porównaniu gruzowiska na pocztówce z obecnie zachowanym, łatwo można dostrzec, że część rumowiska (stropy koszar szyjowych) gdzieś zniknęła. W późniejszych latach została ponownie rozbita i posłużyła jako budulec lokalnych dróg.